«Για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα των παιδιών σημαντικός ο ρόλος της μουσικής»Περί μουσικής ο λόγος και τα ερωτήματα πολλά. Μια επιτυχημένη πορεία στο χώρο της μουσικής εξαρτάται αποκλειστικά από το ταλέντο ή εναποτίθεται και στη σκληρή δουλειά; Σίγουρα υπάρχουν άνθρωποι, που έχουν ένα έμφυτο χάρισμα-οι υπόλοιποι τι; Συνάδουν ορισμένα στοιχεία του χαρακτήρα μας με τη ροπή που έχουμε προς τη μουσική ή η ενασχόλησή μας με τη μουσική είναι αυτή, που διαμορφώνει και το χαρακτήρα; Σε ποια ηλικία μπορεί να αρχίσει κανείς να ασχολείται με τη μουσική; Μπορεί κανείς να επενδύσει επαγγελματικά σε αυτή; Ποιος είναι αντίκτυπος της κρίσης στο ενδιαφέρον που επιδεικνύει ο κόσμος;
Στα παραπάνω ερωτήματα επιχείρησε να μας απαντήσει ένας άνθρωπος καταξιωμένος στο χώρο του, ο κ. Δημήτρης Κόψας, υπεύθυνος του ομώνυμου ωδείου στην πόλη μας, που στα 13 χρόνια λειτουργίας του έχει εμπλουτίσει σημαντικά το μουσικό γίγνεσθαι της περιοχής.
Δεν υπάρχει ηλικιακό όριο για να ασχοληθεί κάποιος με τη μουσική
ΠτΘ: κ. Κόψα, από ποτέ μπορεί να ξεκινήσει κανείς να ασχολείται με τη μουσική; Είναι απαραίτητο πρωτύτερα να διαγνώσουμε το ταλέντο του σε αυτή;
Δ.Κ.: Συνήθως δε διακρίνουμε από πριν ένα ταλέντο. Μερικές φορές ένα παιδί μπορεί να είναι πιο ενεργητικό, να έχει το ρυθμό μέσα του και φαίνεται αυτό. Ωστόσο μπορούν όλα τα παιδάκια να ξεκινήσουν από 4 ετών περίπου, που είναι η μουσική προπαιδεία, οι ειδικές σπουδές, όπου μαθαίνουν τη μουσική σε στυλ παιχνιδιού. Είναι κάτι ευχάριστο μάλιστα. Το παιδί βλέπει τα όργανα, ακούει τους ήχους και μπορεί πιο εύκολα στη συνέχεια να αποφασίσει τι όργανο επιθυμεί να ακολουθήσει. Αυτό μπορεί να το κάνει σε ηλικία από 6-7 χρονών και μετά.
ΠτΘ: Υπάρχει ηλικιακό όριο, για να ασχοληθεί κανείς με τη μουσική;
Δ.Κ.: Όχι δεν υπάρχει. Έχουμε μαθητές που ξεκινάνε σε μεγάλη ηλικία, πχ στα 50 τους! Έχουμε τέτοιους μαθητές και ακόμα μεγαλύτερους που παίρνουν μάλιστα και πτυχία-διπλώματα σε δύσκολα γνωστικά αντικείμενα όπως Βυζαντινή Μουσική! Δεν υπάρχει όριο, αν κανείς έχει το μεράκι.
ΠτΘ: Σε ένα νεαρό παιδί πώς μπορούμε να διαγνώσουμε αν έχει έφεση στη μουσική;
Δ.Κ.: Αν τραγουδάει, χορεύει, δείχνει ενδιαφέρον για τη μουσική γενικά, σίγουρα αυτό δείχνει ότι έχει καλό αυτί, ότι έχει καλό ρυθμό και αυτά μπορούν να καλλιεργηθούν, ώστε να φτάσουμε σε ένα καλό σημείο. Σε ποιο σημείο, βέβαια, αυτό εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες και πρέπει να είναι μακροχρόνια η προσπάθεια. Μπορεί κανείς να είναι ταλέντο, αλλά να μην μελετάει αρκετά, οπότε το ταλέντο πάει χαμένο. Μπορεί όμως να είναι ένα φυσιολογικό παιδί, αλλά να μελετάει σε ικανοποιητικό βαθμό, πράγμα που θα τον οδηγήσει στο να γίνει ένας πολύ καλός μουσικός, που θα ξεχωρίσει. Παίζουν ρόλο πολλοί παράμετροι.
ΠτΘ: Χρησιμοποιείται ο όρος «μουσική ευφυΐα», αποδιδόμενος σε ορισμένους οι οποίοι έχουν ιδιαίτερο ταλέντο στη μουσική. Ποιος ο ρόλος της σκληρής μελέτης και της εφαρμογής κανόνων, προκειμένου για την επιτυχία;
Δ.Κ.: Η μουσική ευφυΐα σίγουρα θα τα ξεπεράσει όλα αυτά και θα τα υπερβεί, αλλά είναι πολύ σπάνιο να εμφανιστεί κάποιος, που κατέχει μουσική ευφυΐα. Μπορεί, για παράδειγμα, να εμφανιστούν ίσως 1,2 ή 5 τέτοια ταλέντα στην Ελλάδα, οπότε δε βασιζόμαστε τόσο πολύ εκεί αλλά πιο πολύ στη μελέτη και στη σωστή καθοδήγηση.
Δεν αρκεί ο άνθρωπος να είναι μορφωμένος απλά, αλλά να είναι καλλιεργημένος
ΠτΘ: Μέσα από την ενασχόλησή μας με τη μουσική, ποια μπορεί να είναι τα οφέλη σε πνευματικό και νοητικό επίπεδο; Και αναφέρουμε το νοητικό, γιατί έχει εκτιμηθεί πως η ενασχόληση με τη μουσική ενισχύει τις δυνατότητες του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Δ.Κ.: Κάποιος που θα ασχοληθεί με τη μουσική πράγματι θα βελτιωθεί ως προς ορισμένα σημεία στο χαρακτήρα του, ενώ αποκομίζει και ψυχική υγεία. Έχει αποδειχθεί επίσης από μελέτες ότι σε κάποιον, που ακούει μουσική με μεγάλη συχνότητα βελτιώνεται η ευφυΐα του. Αυτό μάλιστα συμβαίνει κυρίως σε μικρά παιδιά. Επίσης, σε χώρους εργασιακούς, που οι εργαζόμενοι ακούνε μουσική, είναι αποδεδειγμένο ότι αυξάνεται η παραγωγικότητα γύρω στο 30%. Και σε άλλους τομείς, όμως, συμβάλλει σημαντικά. Αυξάνεται η πνευματική καλλιέργεια. Γιατί δεν αρκεί ο άνθρωπος να είναι μορφωμένος απλά, αλλά να είναι καλλιεργημένος. Έχει διαφορά το ένα με το άλλο. Ο χαρακτήρας του ανθρώπου διαμορφώνεται σε πολλά στάδια της ζωής του και η μουσική συμβάλλει περισσότερο σε αυτήν την κατεύθυνση.
ΠτΘ: Ένας μουσικός μπορεί να εξασφαλίσει επαγγελματική αποκατάσταση; Μπορεί κανείς να επενδύσει επαγγελματικά στη μουσική;
Δ.Κ.: Σαφώς και μπορεί. Αναλογιζόμενοι τις σημερινές συνθήκες, ό,τι ισχύει σε όλα τα επαγγέλματα, το ίδιο ισχύει και εδώ. Αλλά ιδίως σε κάποιες ειδικότητες μουσικής, που δεν υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες ακόμα, μπορείς να βρεις πολύ πιο εύκολα δουλειά από ό,τι σε άλλα επαγγέλματα. Σε κάποια όργανα υπάρχει μεγάλη ζήτηση για καθηγητές. Μπορεί κανείς να δουλέψει σε μουσικά σχολεία και φυσικά σε ωδεία. Άρα είναι μια διέξοδος, οπότε κάποιος μπορεί να το έχει σα μια εναλλακτική επιλογή ή έστω σαν ένα συμπλήρωμα.
Η οικονομική κρίση επηρέασε και τη διάθεση των ανθρώπων να στραφούν στη μουσική
ΠτΘ: Πόσο επηρεάζει η οικονομική κρίση τη διάθεση των ανθρώπων να στραφούν στις τέχνες και ειδικότερα στη μουσική; Θεωρείτε ότι σε χαλεπούς καιρούς τέτοιου είδους ενδιαφέροντα τίθενται σε δεύτερη μοίρα;
Δ.Κ.: Δυστυχώς τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Εμάς εδώ στην επαρχία μας έχει επηρεάσει, αλλά όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό μέχρι στιγμής. Έρχονται κάποιοι που μου λένε ότι ζοριζόμαστε και θα αναγκαστούμε να σταματήσουμε, αν και δεν το θέλουμε. Προς το παρόν είναι ελάχιστοι, αλλά δεν ξέρω τι θα γίνει στο μέλλον. Πάντως αυτοί που ασχολούνται για χρόνια πρέπει να φτάσουν στα όριά τους για να πουν ότι σταματούν τη μουσική. Σε ό,τι αφορά τα παιδιά, οι γονείς αντιμετωπίζουν τη μουσική σα μια εναλλακτική διέξοδο από το να μπλέξει κάπου αλλού. Την καλλιέργεια του παιδιού πρέπει να τη βάζουμε σε πρώτη μοίρα. Στην Ελλάδα δυστυχώς δε γίνεται αυτό, εν αντιθέσει με άλλες χώρες αναπτυγμένες, όχι μόνο οικονομικά αλλά και πνευματικά, που η μουσική είναι απ’ τις πρώτες προτεραιότητες. Υπάρχουν βέβαια και γονείς που αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα της μουσικής καλλιέργειας και παρόλη την οικονομική τους στενότητα, βρίσκουν χρόνο και χρήμα για την εκπαίδευση των παιδιών τους.
Η μουσική είναι κυρίως πράξη
ΠτΘ: Η επαφή ενός νέου με τη μουσική, μέσω του σχετικού μαθήματος στο σχολείο, κρίνεται επαρκής;
Δ.Κ.: Συνήθως τα παιδιά μαθαίνουν τα βασικά πράγματα. Αν δεν έχεις πχ. όργανο στο σχολείο, τι μπορείς να μάθεις; Μόνο θεωρία; Η μουσική είναι κυρίως πράξη. Όσο καλή πρόθεση κι αν μπορεί να έχει ένας καθηγητής… Ωστόσο, κάποιοι μαθαίνουν τα βασικά και είναι το ερέθισμα για να ξεκινήσουν να μάθουν ένα όργανο και να ασχοληθούν πιο ενεργά με τη μουσική.